Co nieco o arcydzięgle

Arcydzięgiel litwor jest znany również jako Angelica archangelica. Jest to roślina o bogatej historii I wszechstronnym zastosowaniu, w medycynie naturalnej i w kuchni. Jest ceniony przez zielarzy od wieków, a do dzisiaj pozostał jednym z najbardziej charakterystycznych i szanowanych przedstawicieli flory leczniczej Europy.

Arcydzięgiel litwor występuje głównie w Azji i Europie. W Polsce można go spotkać w górach, dolinach rzek, a czasem także na terenach nadmorskich. Roślina ta znajduje się pod ścisłą ochroną. Charakterystyczna jest jej imponująca wysokość – może dorastać nawet do 2,5 metra. Arcydzięgiel ma grubą, gładką łodygę pozbawioną liści i włosków. Wyrastają z niej duże, pierzaste liście, a kwiaty tworzą kuliste baldachy, co klasyfikuje tę roślinę do rodziny baldaszkowatych.

Nazwa „archangelica” pochodzi od słowa „archanioł”, co nawiązuje do średniowiecznej legendy, według której archanioł objawił się jednemu z mnichów, wskazując arcydzięgiel jako roślinę chroniącą przed zarazą. Od tamtego czasu zyskał miano „anielskiej rośliny” i był wykorzystywany jako antidotum na liczne choroby, zwłaszcza podczas epidemii dżumy.

Arcydzięgiel znany jest przede wszystkim ze swoich właściwości wspomagających układ trawienny. Działa rozkurczowo, pobudza wydzielanie soków trawiennych, łagodzi wzdęcia i bóle brzucha. Stosuje się go również w leczeniu nieżytu żołądka, niestrawności i braku apetytu. Olejek eteryczny pozyskiwany z korzenia i nasion ma działanie uspokajające, antybakteryjne i przeciwwirusowe.

Korzeń arcydzięgla zawiera m.in. kumaryny, olejki eteryczne, flawonoidy i kwasy organiczne. Ze względu na silne działanie, jego stosowanie powinno być jednak ostrożne i najlepiej pod nadzorem specjalisty.

Zastosowanie kulinarne i kosmetyczne

Oprócz zastosowań leczniczych, arcydzięgiel znajduje też swoje miejsce w kuchni – szczególnie w krajach nordyckich. Kandyzowany ogonek liściowy bywa dodawany do deserów, a korzeń wykorzystywany jest do aromatyzowania alkoholi, takich jak likiery czy gin. W kosmetyce zaś, ekstrakty z tej rośliny stosuje się w preparatach do skóry wrażliwej i trądzikowej.

Jak zbierać i przechowywać?

Korzeń najlepiej zbierać jesienią pierwszego roku lub wiosną drugiego, zanim roślina zakwitnie. Suszy się go w cieniu i przechowuje w szczelnych pojemnikach. Należy pamiętać, że arcydzięgiel można pomylić z trującym barszczem Sosnowskiego – dlatego zbiór powinien być wykonywany przez osoby doświadczone.

Arcydzięgiel to prawdziwa perła zielarstwa – roślina o szerokim spektrum działania, głęboko zakorzeniona w historii i tradycji. Choć dziś często zapomniana, warto przywrócić jej należne miejsce w domowej apteczce i kuchni. Przy odpowiednim stosowaniu może wspierać nasze zdrowie na wiele sposobów.